Sáng 26/2, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã tới thăm trung tâm y tế hai huyện miền núi Hướng Hoá, Đakrông của tỉnh Quảng Trị nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2).

Hướng Hoá là huyện miền núi biên giới của tỉnh Quảng Trị với 22 xã, thị trấn, có dân số trên 93.000 người trong đó dân tộc Pa Kô, Vân Kiều chiếm 49%; dân tộc Kinh chiếm 50%, các dân tộc khác 1%. Tỉ lệ hộ nghèo toàn huyện trên 28%, cận nghèo 7,67%, trong đó có 12 xã có số hộ nghèo trên 50%.

Tình trạng sức khoẻ của người dân còn gặp nhiều vấn đề, với sự lưu hành của các dịch bệnh, đặc biệt mạng lưới giao thông khó khăn, cùng cơ sở vật chất, đội ngũ nhân lực còn hạn chế khiến những năm trước đây một số cơ sở y tế ở Hướng Hoá gặp không ít sự cố y khoa nhưng không được xử lý kịp thời.

Thực tế trên đặt ra yêu cầu phát triển mạnh nguồn nhân lực, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ y tế, đặc biệt là người dân tộc thiểu số ở ngay tại địa phương. Nhờ vậy, đến nay 22 trạm y tế xã đều có bác sĩ, trong đó có 4 bác sĩ người dân tộc. Hiện nay, trung tâm y tế huyện vừa tiếp nhận 20 sinh viên y khoa là người dân tộc thiểu số ở địa phương để làm tập huấn, thực hành trước khi đưa về địa phương nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho người dân.

Với nhiều nỗ lực, những năm gần đây ở Hướng Hoá không ghi nhận sự cố y khoa đáng tiếc, nhiều kỹ thuật y khoa mới được triển khai, tỉ lệ tiêm chủng tăng nhanh, hàng chục nghìn lượt bệnh nhân được khám, điều trị kịp thời…

Trong khi đó, huyện miền núi biên giới Đakrông đã có 13/14 trạm y tế xã đạt chuẩn quốc gia và trong năm 2018 sẽ công nhận trạm cuối cùng. Với dân số trên 40.000 người trong đó trên 80% là đồng bào dân tộc Pa Kô, Vân Kiều, các cán bộ y tế cơ sở ở Đakrông đã vượt qua rất nhiều khó khăn để thuyết phục, tạo niềm tin cho đồng bào dân tộc “tin bác sĩ thay vì tin thày mo, thày cúng”.

Đến Trung tâm y tế huyện Đakrông khi đang diễn ra hội nghị triển khai công tác năm 2018, Phó Thủ tướng đã trực tiếp hỏi chuyện bác sĩ Hồ A Nê, Trạm trưởng Trạm Y tế xã A Bung, nơi cách trung tâm huyện Đakrông 130 km.

Phó Thủ tướng ghi nhận, biểu dương nỗ lực, cố gắng toàn diện của đội ngũ cán bộ y tế tỉnh Quảng Trị, huyện Hướng Hoá, huyện Đakrông, các trung tâm y tế quân dân y, đặc biệt đội ngũ y tế thôn bản ở vùng sâu vùng xa... trong việc thuyết phục người dân từ chỗ tin thày mo, thày cúng sang tin thày thuốc, bác sĩ; thực hiện phòng bệnh đến những nỗ lực khắc phục, hạn chế sự cố y khoa ở những địa bàn xa xôi, nhân lực, phương tiện còn rất thiếu thốn. Ngoài việc khám chữa bệnh cho người dân địa phương, các cơ sở y tế ở Hướng Hoá, Đakrông cũng thực hiện tốt việc khám chữa bệnh cho các bệnh nhân người Lào ở khu vực biên giới, góp phần thắt chặt tình hữu nghị, đoàn kết đặc biệt Việt Nam-Lào.

“Trung ương đã ra Nghị quyết về công tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới, nhưng phải có những kiến nghị để y tế cơ sở thực sự là tuyến đầu, là nơi gác cửa đầu tiên của y tế, làm tốt hơn công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu”.

Phó Thủ tướng đề nghị lãnh đạo tỉnh Quảng Trị, Sở Y tế, trung tâm y tế huyện cần quán triệt và thực hiện nghiêm túc việc đưa các trạm y tế xã về trung tâm y tế huyện, “coi trạm y tế xã như cánh tay nối dài của trung tâm y tế huyện”.

Đây là cơ sở để thực hiện việc luân chuyển, điều động linh hoạt đội ngũ bác sĩ về các xã đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh trong những thời điểm khác nhau nhưng quan trọng hơn là có điều kiện đưa cán bộ y tế xã lên làm việc ở tuyến trên để nâng cao chuyên môn, tay nghề. “Việc này phải làm kiên trì vì cán bộ y tế cơ sở là người địa phương thì sẽ gắn bó lâu dài, nắm được thói quen sinh hoạt, các vấn đề sức khỏe của người dân”.

“Bộ Y tế khẩn trương ban hành danh mục dịch vụ kỹ thuật y tế cơ sở để các trạm y tế xã phải làm và có đủ năng lực làm được. Lúc đầu mình làm 10 việc thì phấn đấu 5 năm sau phải thêm được 5 việc bằng cách vừa hướng dẫn bên dưới vừa đưa anh em lên tuyến trên tập huấn”, Phó Thủ tướng yêu cầu.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế phải ban hành sớm danh mục y tế dự phòng để triển khai xuống cơ sở đúng theo nguyên lý phòng bệnh hơn chữa bệnh.

“Danh mục dịch vụ y tế dự phòng là cơ sở để các trạm y tế biết và phải thực hiện. Ngân sách Nhà nước cũng có đơn giá cụ thể để bố trí kinh phí triển khai theo nguyên lý bảo hiểm y tế lo phần khám chữa bệnh, ngân sách Nhà nước lo dự phòng. Khi đó nguồn thu từ khám chữa bệnh tăng theo danh mục các dịch vụ khám chữa bệnh, nhưng nguồn ngân sách Nhà nước không giảm đi mà chuyển sang y tế dự phòng, chăm sóc sức khỏe ban đầu. Làm được như vậy cùng với các cơ chế khác để phát huy sáng tạo của anh em bên dưới thì ngay cả cơ sở y tế tuyến huyện, xã cũng có thể tự chủ chứ không chỉ riêng những bệnh viện lớn, tuyến Trung ương”, Phó Thủ tướng gợi mở.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của mạng lưới y tế cơ sở, theo khái niệm hiện nay là “y học gia đình”, trong chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu một số việc Quảng Trị cần triển khai để khôi phục, củng cố, đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế cơ sở.

Trước hết phải ứng dụng triệt để công nghệ thông tin trong việc cập nhật toàn bộ thông tin sức khoẻ, bệnh tật của người dân, tập hợp cơ sở dữ liệu thống nhất, khám định kỳ, lập hồ sơ sức khoẻ của từng người dân. Thứ hai phải phân cấp, hướng tới đưa việc chăm sóc, theo dõi, cấp thuốc điều trị các bệnh không truyền nhiễm như tim mạch, huyết áp, tiểu đường… xuống trạm y tế xã, khắc phục tình trạng cùng loại bệnh nhưng thuốc tuyến dưới kém hơn tuyến trên. Thứ ba cần có chương trình để hướng dẫn, tập huấn chuyên môn bắt buộc cho cán bộ y tế theo đúng nhu cầu ở địa phương, sắp xếp, luân chuyển sát thực tế.

Phó Thủ tướng mong muốn và tin tưởng đội ngũ thầy thuốc nói chung, trong đó có các y bác sĩ công tác ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, luôn vượt qua điều kiện hết sức khó khăn, hết lòng chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân một cách tốt nhất, cùng nhau thực hiện thật tốt nghị quyết của Trung ương về công tác chăm sóc sức khỏe của nhân dân trong tình hình mới.